Αλληλεγγύη ή όχι ?

  Η ιστορία ξεκινάει με αυτό το ψήφισμα στην τελευταία Γενική Συνέλευση των Καθηγητών του νησιού. Και αφού αυτό πέρασε με σχετικά  μικρή πλειοψηφία, βρεθήκαμε μπροστά σε διάφορα διλλήματα και προβληματισμούς για το αν και πως θα το υλοποιήσουμε. Και επειδή αυτή η διαδικασία από τη ΓΣ μέχρι χθες που ξεκινήσαμε να υλοποιούμε την ιδέα με έφθειρε αρκετά, μου φαίνεται πρέπον να ξεκαθαρίσω τις θέσεις μου.

Το πρόβλημα
  Θεωρώ πως αυτό που κάνω δεν είναι εργασία. Όσο ψωνίστικο και αν ακουστεί σε κάποιους, αυτό που κάνω το θεωρώ λειτούργημα. Και τα παιδιά/μαθητές δεν μου φταίνε σε τίποτα για τη σημερινή κατάσταση. Αντιθέτως αισθάνομαι σαν υποχρέωσή μου οποιαδήποτε απέναντι στο εξωφρενικά κακό εκπαιδευτικό σύστημα. Ενα σύστημα που σκόπιμα έχει: υπερβολική ύλη, μέτρια βιβλία και θέματα εξετάσεων που δεν μπορούν να καλυφθούν σε σχολικές διδακτικές ώρες. Το γιατί έγινε έτσι το ψιλιαζόμαστε όλοι: Έπρεπε, για τους ιθύνοντες του κράτους, να ανοίξει η αγορά φροντιστηρίων για να απορροφηθούν οι πλεονάζοντες απόφοιτοι πανεπιστημίων (που λόγω της ανισόρροπης οικονομίας  της χώρας δεν θα απορροφούνταν αλλού - χωρίς φυσικά να ευθύνονται οι φροντιστές γι αυτό).
  Ως καθηγητής (όχι ατομικά) αισθάνομαι πως ο κλάδος μου φέρει τεράστια ευθύνη που επέτρεψε να καθιερωθεί ένα τόσο απάνθρωπο εκπαιδευτικό σύστημα. Γιατί ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας: Πρόκειται για ένα σύστημα που δεν επιβραβεύει πάντα τον καλύτερο μαθητή, αλλά πολλές φορές επιβραβεύει αυτόν που είναι περισσότερο παπαγάλος να αποστηθίσει 50 τύπους ασκήσεων που  θα του μάθουν στο φροντιστήριο - γιατί στο σχολείο τρέχεις να προλάβεις ίσα-ίσα να βγάλεις την ύλη. 
  Τα μαθήματα αλληλεγγύης δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Άλλωστε παλιότερα υπήρχαν με τη μορφή της ΠΔΣ ή της Ενισχυτικής διδασκαλίας που φυσικά δεν άλλαξε κάτι - απλά επιβεβαίωσε και στους πνευματικά τυφλούς το πρόβλημα του συστήματος.
  Και επειδή υπάρχουν πολλοί ανεγκέφαλοι ή και κακόπιστοι παπαγάλοι που θα ρίξουν το φταίξιμο στους καθηγητές του Δημοσίου, ας κοιτάξουν πόσοι μαθητές ιδιωτικών σχολείων (που θα δώσουν πανελλήνιες - γιατί πολλοί θα φύγουν κατευθείαν σε ιδιωτικό Πανεπιστήμιο του εξωτερικού) κάνουν και επιπλέον φροντιστήρια (πέρα από τις φήμες πως σε πολλά ιδιωτικά σχολεία στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου τα μαθήματα Κατεύθυνσης ανεπισήμως αντικαθιστούν και τις ώρες από τα μαθήματα γενικής παιδείας). Τουλάχιστον εγώ όσους γνωστούς έχω από ιδιωτικά σχολεία έκαναν και αυτοί φροντιστήρια.

Και τώρα; 
  Τα προηγούμενα χρόνια αντιμετωπίζαμε την κατάσταση ως δεδομένη. Λόγω της οικονομικής κατάστασης θεωρούσαμε πως ακόμα και μια φτωχή (σχετικά) οικογένεια θα εξοικονομούσε χρήματα με κάθε μέσο προκειμένου να πάει το παιδί στο φροντιστήριο για να διεκδικήσει την είσοδό του σε μία καλή σχολή. Δυστυχώς, το θεωρούσαμε ως φυσιολογικό. Πράγμα που εννοείται πως ήταν τουλάχιστον εθελοτυφλία (αν όχι κάτι χειρότερο).
  Σήμερα, η κρίση έχει αγγίξει ακόμα και τη μέχρι χθες μεσαία τάξη. Η ανεργία (ακόμα και στο νησί) καλπάζει, ενώ ακόμα και οι εργαζόμενοι τα φέρνουν βόλτα μετά δυσκολίας. Η συγκεκριμένη πολιτική (το παραμύθι το οποίο αφελώς πιστέψαμε)  ξεμπροστιάστηκε, ανοίγοντάς μας με βία τα μάτια. Και εδώ ακριβώς πρέπει να πάρουμε θέση: Είτε αφήνουμε τον καπιταλισμό να επιλέξει ποιοί μαθητές δικαιούνται να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους, βάσει του νόμου του ισχυρότερου, είτε θα παρέμβουμε σε αυτή τη διαδικασία έχοντας ως οδηγό τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. 
  Διαθέτουμε  το χρόνο και τον κόπο μας, προσφέροντας στα παιδιά μας, αυτά για τα οποία έπρεπε να είχαμε αγωνιστεί καιρό πριν. Όχι μόνο ως εκπαιδευτικοί αλλά και ως πολίτες. Τις ίσες ευκαιρίες. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη να κάνουμε αυτό που θα έπρεπε να κάνει το κράτος και οι δήθεν "σωτήρες" που το διαχειρίζονται, ξεμπροστιάζοντάς τους. Δίνοντας το παράδειγμα στους μαθητές μας και όχι μόνο,  πως μια άλλη κοινωνία είναι εφικτή: μια κοινωνία όπου το κέντρο θα είναι ο άνθρωπος. 


Μα θα δουλέψουμε τζάμπα; 
  Είπα και παραπάνω πως αυτό που κάνουμε δεν είναι δουλειά. Είναι ένα λειτούργημα που προσπαθείς να προσφέρεις την απαραίτητη καλλιέργεια στους μαθητές ώστε να αντιμετωπίσουν τη ζωή και να γίνουν υπεύθυνοι και ελεύθεροι πολίτες.Και όσο αναποτελεσματικό κι αν είναι πολλές φορές το έργο μας - μιας και πάμπολλοι εξωτερικοί παράγοντες προβάλλουν διαφορετικά πρότυπα - αυτό δεν αλλάζει σε κανένα σημείο το βασικό μας στόχο. Οι μαθητές μας δεν είναι ούτε πελάτες, ούτε προϊόντα, ούτε χρήματα. Είναι άνθρωποι. Τελεία και παύλα.
  Αυτό είναι και το νόημα. Αν φτάσαμε εδώ, είναι επειδή πολλοί πίστεψαν στο χρήμα σαν το υπέρτατο αγαθό. Όχι φίλοι μου. Δεν "εργάζομαι" στην τάξη αδιαλείπτως τα 45 λεπτά της διδακτικής ώρας για τα 800€/μήνα. Ούτε επειδή με υποχρεώνει ο νόμος (κάλλιστα θα μπορούσα λουφάρω διακριτικά και να το παίζω καλός σε όλους). Αντιθέτως, προσπαθώ στο μέτρο του δυνατού να επιτύχω τους στόχους αυτής της "εργασίας" που ανέλαβα να κάνω. Όχι απέναντι στο κράτος ή στον εκάστοτε εργοδότη, αλλά απέναντι στον εαυτό μου και την κοινωνία.
  update: Φυσικά και δεν πρόκειται να σταματήσουν οι αγώνες μας διεκδικώντας αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.Αντιθέτως, οι περισσότεροι από εμάς προσβλέπουν στην κλιμάκωση των αγώνων, όχι μόνο για να πάρουμε λίγα πράγματα παραπάνω αλλά και για ανατροπή της παρούσας πολιτικής κατάστασης που πριμοδοτεί τους ισχυρότερους σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, εξαθλιώνοντας τους ασθενέστερους. Και δυστυχώς η ομοσπονδία μας δεν έχει βρει κάποιον τρόπο (προς το παρόν - είτε ακούσια, είτε εκούσια) κάποιον διαφορετικό τρόπο αντίδρασης πλην της απεργίας, ώστε να πιέσουμε απευθείας το κράτος και όχι μέσω της αποχής μας από το σχολείο.

Δηλαδή είμαστε εθελοντές;
  Εξαρτάται πως το βλέπει κανείς. Δεν είμαστε σαν τους εθελοντές των Ολυμπιακών Αγώνων που την ώρα που γινόταν το φαγοπότι των δισεκατομμυρίων το κράτος ζητούσε δωρεάν εργασία για το "καλό της πατρίδας" (και την τσέπη των αρπακτικών). Ούτε το όλοι μαζί μπορούμε του Σκάι που για λόγους διαφήμισης ζητά εθελοντές για τα δάση, τα νερά, την κρίση κλπ και από την άλλη με τις πολιτικές που αποδεδειγμένα προωθεί καταστρέφει την κοινωνία (προστατεύοντας τα κέρδη και τις φοροαπαλλαγές των πλουσίων). Ούτε φυσικά πάμε να καλύψουμε τις ευθύνες του κράτους και των κυβερνώντων. Προφανέστατα, είμαστε το αντίθετο των εθελοντών-θυμάτων, ή για να το πω πιο απλά είμαστε συνειδητοποιημένοι εθελοντές.

Θα ακούσουμε γκρίνιες; 
  Πιθανότατα. Ενδεχομένως να θίξουμε κάποιους που θεωρούν ότι θίγονται για διάφορους λόγους (πιθανότατα και για μή προφανείς). Η ένταση της γκρίνιας, που πιθανόν να ακουστεί, ποικίλει και φυσικά δεν εξαρτάται από εμάς. Αλλά αυτό φυσικότατα δεν σημαίνει πως θα φοβηθούμε τυχόν παράλογες αντιδράσεις που θα προσπαθήσουν για ιδιοτελείς σκοπούς να μας φορτώσουν με λάσπη.
  Ακούστηκε η άποψη πως πιθανόν να θιγούν οι φροντιστές. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύσει μιας και μέχρι πριν από 3 χρόνια η ΠΔΣ και η Ενισχυτική διδασκαλία λειτουργούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου. Και σχεδόν όλα τα παιδιά που συμμετείχαν στην ΠΣΔ και την Ενισχυτική, στη συνέχεια πήγαιναν στο φροντιστήριο. Αυτή η κίνηση δεν έχει σκοπό να λειτουργήσει ανταγωνιστικά των φροντιστών. Άλλωστε και αυτοί εργαζόμενοι είναι, καλύπτοντας το κενό του εκπαιδευτικού συστήματος. Και φυσικά δεν είναι ούτε ανταγωνιστές μας, ούτε σκοπεύουμε να τους θίξουμε.(Χώρια που σχεδόν όλοι μας ως μαθητές πήγαμε σε φροντιστήριο και πολλοί από εμάς εργάστηκαν παλιότερα σε φροντιστήρια, οπότε γνωρίζουμε αρκετά καλά τη σημασία του φροντιστηρίου με τα εκπαιδευτικά συστήματα των τελευταίων δεκαετιών). Και τυχόν γκρίνια από φροντιστές θα είναι αντίστοιχη με την γκρίνια ενός περιπτερά που έδωσες σε κάποιον άνθρωπο-πιθανό πελάτη του ένα ποτήρι νερό - γεγονός που τον απέτρεψε από το να αγοράσει μπουκαλάκι από το περίπτερο.

Φιλανθρωπία ή Αλληλεγγύη
  Υποτίθεται πως φιλανθρωπία σημαίνει το να αγαπάς τον άνθρωπο. Αν και αυτό που ζούμε από τους "φιλανθρώπους" γύρω μας συνήθως μας φέρνουν στο νου άλλες καταστάσεις: Το charity που λέγαμε και στα μαθήματα Αγγλικών όπου κάθε σωστός "ευγενής" θα έπρεπε να δίνει κάποια χρήματα για τους φτωχούς. Και ενώ κάθε  Άγγλος ευγενής συμμετείχε ενεργά στην καταδυνάστευση του κόσμου και τον εξανδραποδισμό ολόκληρων λαών, θεωρούταν must για την καλή κοινωνία να εμφανίζει και το "φιλάνθρωπό" του πρόσωπο δίνοντας κάτι ψιλά από τον αιματοβαμμένο πλούτο του στους φτωχούς. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σήμερα. Όταν βλέπεις πάμπλουτους να πετάνε κόσμο στο δρόμο και από την άλλη να εμφανίζονται σε φιλανθρωπικά πάρτυ ή ως χορηγοί, ή όταν βλέπεις κομματάρχες να καταληστεύουν το δημόσιο πλούτο με τους υμετέρους και μετά να σου παρουσιάζουν δήθεν κοινωνικές πολιτικές. Ή όπως τα φιλόπτωχα ταμεία που χρησιμοποιούνται ως ελεημοσύνη.
  Όχι κύριοι! Δεν είμαστε ελεήμονες. Δεν κάνουμε τίποτα από λύπηση. Ούτε καν φιλάνθρωποι, με την έννοια που αυτή έχει επικρατήσει. Δεν αγαπάμε στα λόγια τον άνθρωπο - αλλά περνάμε στην πράξη: στεκόμαστε κοντά του. Ούτε για διαφήμιση, ούτε για να εισπράξουμε συγχαρητήρια, ούτε για τυχόν άλλες ιδιοτελείς σκοπιμότητες. Παρά μόνο για έναν λόγο: γιατί πρώτα ως άνθρωποι και έπειτα ως εκπαιδευτικοί νιώθουμε την υποχρέωση να πράξουμε αυτά που διδάσκουμε. Την πτώση κάθε διαχωριστικού φράχτη μέσα στην κοινωνία. Την εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων. Εν αντιθέσει με κάθε άλλον που βιάζει την ουσία της έννοιας αλλελεγγύη.